"KEŞKE" Kavram'ının Kur'an'da ne anlam ifade ettiğine dair önemli bir çalışma‏

"KEŞKE" Kavram'ının Kur'an'da ne anlam ifade ettiğine dair önemli bir çalışma‏





"KEŞKE" Kavram'ının Kur'an'da ne anlam ifade ettiğine dair önemli bir çalışma‏

Nisa/73 Ama Allah'tan size bir zafer ihsan edildiğinde bu kimseler kuşkusuz -sizinle kendileri arasında bir sevgi/bağlılık sorunu olmamış gibi- 'Keşke onlarla birlikte olsaydık da o büyük başarıdan [bir pay] kapsaydık!' diyeceklerdir.



Enam/27 Ateşin önünde bekletilecekleri ve 'Ah keşke [hayata] geri döndürülseydik: O zaman Rabbimizin mesajlarını yalanlamaz ve müminler arasında olurduk!' diyecekleri zaman [onları] görseydin.



Kehf/42 Ve [gerçekten de böyle oldu:] ürünlerle dolup taşan bahçeleri çepeçevre târümâr edildi; ve o [bahçenin] târümâr olmuş çitleri çardakları karşısında boşa giden emeğine yanarak ellerini oğuştura oğuştura: 'Ah keşke





Rabbimden başkasına ilahlık yakıştırmamış olsaydım!' demekten başka söyleyecek bir şey bulamadı.



Furkan/27 o Gün ki (vaktiyle) haksızlığı kendisine yol edinmiş olan kişi ellerini kemirip 'Ah keşke Rasûl'ün gösterdiği yolu tutmuş olsaydım!' diyecek



Ahzap/66 Yüzlerinin ateşte darmadağın olduğu o Gün 'Eyvah' diye feryad ederler 'keşke Allah'a itaat etseydik keşke Elçi'ye uysaydık!'



Hakka/25 Sicili sol eline tutuşturulana gelince 'Eyvah!' diye feryad edecek 'Keşke sicilim bana gösterilmeseydi'



Nebe/40 Gerçek şu ki Biz sizi yakındaki bir azaba karşı uyarmaktayız; insanın ilerisi için yapıp-ettiklerini [açıkça] göreceği ve hakikati inkar edenin: 'Eyvah keşke toprak olsaydım..!' diyeceği Gün[ün azabına]!



Fecr/24 O 'Âh keşke [gelecek] hayatım için önceden bir hazırlık yapsaydım!' diyecek.



Bakara/102 ... Kendilerini karşılığında sattıkları şeyin ne kötü olduğunu keşke bilselerdi!



Bakara/103. Onlar inanıp, Allah'a karşı gelmekten sakınsalardı, Allah katından olan sevab daha hayırlı olurdu. Keşke bilselerdi!



Nahl/41. Haksızlığa uğratıldıktan sonra, Allah yolunda hicret eden kimseleri, and olsun ki, dünyada güzel bir yerde yerleştiririz. Ahiret ecri ise daha büyüktür, keşke bilseler!



Ankebut/41. Allah'tan başka dostlar edinenlerin durumu, kendine yuva yapan dişi örümceğin durumu gibidir. Evlerin en dayanıksızı ise şüphesiz örümceğin yuvasıdır. Keşke bilseler.



Ankebut/64. Bu dünya hayatı sadece bir eğlence ve oyundan ibarettir. Asıl hayat ahiret yurdundaki hayattır. Keşke bilseler!



Zümer/26. Allah onlara, dünya hayatında rezilliği tattırdı; ahiret azabı daha büyüktür. Keşke bilseler!



Kalem/33. İşte azap böyledir; ama ahiret azabı daha büyüktür; keşke bilseler!





---



KEŞKE BİLSELERDİ



1-Sihirle Uğraşmanın Ne Kötü Olduğunu



Şeytanların Süleyman'ın hükümdarlığı hakkında söylediklerine uydular. Oysa Süleyman kafir değildi, ama insanlara sihri öğreten şeytanlar kafir olmuşlardı. Babil'de, melek denilen Harut ve Marut'a bir şey indirilmemişti. Bu ikisi «Biz sadece imtihan ediyoruz, sakın inkar etme» demedikçe kimseye bir şey öğretmezlerdi. Halbuki bu ikisinden, koca ile karısının arasını ayıracak şeyler öğreniyorlardı. Oysa Allah'ın izni olmadıkça onlar kimseye zarar veremezlerdi. Kendilerine zarar verecek, faydalı olmayacak şeyler öğreniyorlardı. And olsun ki, onu satın alanın ahiretten bir nasibi olmadığını biliyorlardı. Kendilerini karşılığında sattıkları şeyin ne kötü olduğunu keşke bilselerdi!.2/Bakara-102



2-İnkar Edenlerin Ahirette Müslüman Olmadıkları İçin Hayıflanacaklarını



İnkar edenler, keşke müslüman olsaydık temennisinde bulunacaklardır.15/Hicr-2



3-Allah Yolunda Hicret Edenlerin Hem Dünyada Hem de Ahirette Mükafatının Büyük Olduğunu



Haksızlığa uğratıldıktan sonra, Allah yolunda hicret eden kimseleri, and olsun ki, dünyada güzel bir yerde yerleştiririz. Ahiret ecri ise daha büyüktür, keşki bilseler!.16/Nahl-41



4-Kafirlerin Ahirette Hiçbir Yardım Göremediklerini



Bu kafirler, ateşi yüzlerinden ve sırtlarından menedemeyecekleri ve yardım da göremiyecekleri zamanı keşke bilseler.21/Enbiya-39



5-İnsanlar Dünya Hayatının Çok Kısa Olduğunu



Buyurur: Sadece az bir süre kaldınız; keşke siz (bunu) bilmiş olsaydınız!.23/Müminun-114



6-Kafirlerin Hesabının Allah'a Ait Olduğunu



Onların hesabını görmek, sadece Rabb'ime düşer. Keşke bu gerçeğin bilicinde olsanız.26/Şuara-113



7-Allah'tan Başka Veli-Güç-Otorite Kabul Edenlerin Durumunun Örümcek Ağı Kadar Zayıf Güçlere Tutunduklarını



Allah'tan başka dostlar edinenlerin durumu, kendine yuva yapan dişi örümceğin durumu gibidir. Evlerin en dayanıksızı ise şüphesiz örümceğin yuvasıdır. Keşke bilseler.29/Ankebut-41



8-Dünya Hayatının Oyalanma Olduğu ve Asıl Hayatın Ahiret Olduğunu



Bu dünya hayatı sadece bir eğlence ve oyundan ibarettir. Asıl hayat ahiret yurdundaki hayattır. Keşke bilseler!.29/Ankebut-64



9-Kafirlerin Ahirette Azabının Çetin Olacağını



Allah onlara, dünya hayatında rezilliği tattırdı; ahiret azabı daha büyüktür. Keşke bilseler.39/Zümer-26

İşte azap böyledir; ama ahiret azabı daha büyüktür; keşke bilseler!.68/Kalem-33



10-Allah'ın Yemininin Büyük Bir Yemin Olduğunu



Keşke bilseniz bu ne büyük bir yemindir.56/Vakıa-76



11-İnsanların Hırsı/Yarışı Yüzünden Kendilerini Cehenneme Sürüklediğini



Dikkat edin, şayet yaptığınızın sonucunu kesin olarak bir bilseniz!. And olsun ki, cehennemi göreceksiniz.102/Tekasür-5-6





Kur'an'da Keşke Kelimesi



Keşke kelimesi bir temenni sözüdür.Arapçada temenni sözleri birden fazladır:



1-LEYTE:



Türkçe'de :Bari,keşke,tek,ne olurdu anlamına gelir.Kur'an'da "leyte" kelimesi 14 yerde kullanılır:

"Onların, ateşin kenarına getirilip durdurulduklarında, «keşke dünyaya tekrar döndürülseydik, Rabbimiz'in ayetlerini yalanlamasaydık ve inananlardan olsaydık» dediklerini bir görsen!"6/Enam-27

"Yüzleri ateşte çevrildiği gün: «Keşke Allah'a itaat etseydik, keşke Peygamber'e itaat etseydik!» derler."33/Ahzap-66

"Karun, ihtişam içinde milletinin karşısına çıktı. Dünya hayatını isteyenler: «Karun'a verildiği gibi bizim de olsa; doğrusu o büyük bir varlık sahibidir» demişlerdi."28/Kasas-79

"O'na cennete gir» denilince «Keşke kavmim bilseydi.»36/Yasin-26

"O şeytan dostu kimse, en sonunda bize gelince arkadaşına: Keşke benimle senin aranda doğu ile batı arası kadar uzaklık olsaydı, ne kötü arkadaşmışsın! der."43/Zuhruf-39

Allah'tan size bir nimet erişse, and olsun ki, sizinle kendi arasında bir dostluk yokmuş gibi: «Keşki onlarla beraber olsaydım da ben de büyük bir başarı kazansaydım» der.4/Nisa-73

"Nitekim, ürünleri yok edildi; bağın altüst olmuş çardakları karşısında, sarfettiği emeğe içi yanarak ellerini oğuşturup «Keşke Rabbime kimseyi ortak koşmasaydım» diyordu."18/Kehf-42

"Doğum sancısı onu bir hurma ağacının dibine gitmeğe mecbur etti. «Keşke ben bundan önce ölmüş olsaydım da unutulup gitseydim» dedi."19/Meryem-23

"O gün, zalim kimse (pişmanlıktan) ellerini ısırıp şöyle der: Keşke o peygamberle birlikte bir yol tutsaydım!"25/Furkan-27

«Eyvah!» diyecek, «keşke falancayı dost edinmeseydim."25/Furkan-28

Ancak kitabı sol tarafından verilen der ki: «Eyvah! Keşke kitabım verilmeseydi bana!."69/Hakka-25

"Keşke onunla (ölümümle) her iş olup bitseydi!"69/Hakka-27

"Sizi, yakın gelecekteki bir azabla uyardık; o gün kişi elleriyle sunduğuna bakar ve inkarcı da: «Keşke toprak olaydım» der." 78/Nebe-40

"İşte o zaman insan «Keşke bu hayatım için bir şeyler yapıp gönderseydim!» der."89/Fecr-24

İşte bu "keşke"ler insanın temennisi olmakla beraber geri dönüşün mümkün olmadığı, hayıflanmanın bir işe yaramadığını ortaya koyan bir ifadedir.



2-LEV :

Genellikle gerçekleşmesi imkan dahilinde olmayan bir temenni ifadesidir. Keşke olsaydı,şayet,eğer anlamında bir kelimedir.Kur'an'da "lev" ifadesi bir çok yerde geçmesine rağmen temenni olarak yaklaşık 20 yerde geçer.

"Eğer kulak vermiş veya akletmiş olsaydık, çılgın alevli cehennemlikler içinde olmazdık» derler."67/Mülk-10

"İşte o gün inkar edip peygambere asi olanlar şöyle arzu edecekler: Keşke yerle bir edilselerdi de Allah'tan bir tek söz gizlemeselerdi."4/Nisa-42

Ayrıca yukardaki "Keşke Bilselerdi" çalışmadaki ayetlerde de "lev" kelimesi kullanılmaktadır.Burada keşke ifadesi bir hayıflanma değil,bir gerçeği ortaya koymaya yönelik ifadedir.Allah bu ayetleriyle bir anlamda uyarıyor,ölmeden,iş işten geçmeden önce kendinize gelin gibi uyarılarını yapmaktadır.Yol yakınken dönün,şunları göz önüne alın,unutmayın,hüsrana uğrayanların durumuna düşmeyin anlamında bir uyarıdır,ikazdır.Bir öğretmenin öğrencilerine okulun başında uyarması,nasihatlarda bulunması gibi bir temenni ifadeleridir.



3-LEALLE

Lealle edatı tereci yani korkulan ve umulan bir işin,bir durumun beklenmesini ifade eder.Türkçe'de de "umulur ki,ümit edilir ki,keşke olsa,ola ki,korkarım ki,umarım,belki" gibi anlamlarla tercüme edilir. "Lealle"nin temenni için kullanıldığı da olur. Bu noktada şu ayrımı yapmak da faydalı olacaktır: Temenni, nefsin olmasını arzu ettiği ama daha çok imkânsız istekler ve yakınmalardır. Tereccîde ise, istenilen iş mümkündür ve olması beklenir. Temennide hep arzulanan, nefsin hoşuna giden şeylere özlem vardır. Tereccîde ise, bazen hoşlanılmayan şeyleri bekleme de söz konusudur. Kur'an-ı Kerim'de "Lealle"nin temenni için kullanıldığı ayetler de vardır.Mesela;

"Âhireti inkâr edenlerden birine ölüm gelip çatınca, işte o zaman: 'Ya Rabbî!' der, 'ne olur beni dünyaya geri gönderin, ta ki zayi ettiğim ömrümü telafi edip iyi işler yapayım.' Hayır, hayır! Bu, onun söylediği manâsız bir sözdür. Çünkü dünyadan ayrılanların önünde, artık, diriltilecekleri güne kadar bir berzah vardır." 23/Mü'minûn -99-100

"Tuttular, Allah'tan başka tanrılar peşine düştüler, ümit ettiler ki yardıma nâil olacaklar!" 36-Yasin-74

Kur'anda keşke ifadelerinin nasıl kullanıldığına baktığımızda;insanların "keşke" ifadelerinin kullanması ile Allah'ın "keşke" ifadesini kullanması farklıdır.Ayrıca Allah bunu farklı kelimelerle ifade etmiştir.Bu da Arapçanın ne kadar ayrıntılı bir dil olduğunu gözler önüne seriyor.